การอุดรอยรั่วซึมของบ่อ
บทความ > การเลี้ยงปลาเบญพรรณ
การอุดรอยรั่วซึมของบ่อ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงใช้หลักการซอลซีเมนต์ (Soil Cement) กับการขุดบ่อกักเก็บน้ำขนาดใหญ่โดยใช้ซอลซีเมนต์ไปอุดรอยรั่วของสระเพื่อกักเก็บน้ำตามโครงการพระราชดำริ ศูนย์การพัฒนาเขาหินซ้อน จังหวัดฉะเชิงเทรา ประสบความสำเร็จมาแล้ว ทำให้มีน้ำใช้ในการทำเกษตรขอเกษตรกรทั่วอาณาบริเวณเขาหินซ้อนจวบจนทุกวันนี้
ในพื้นที่ราบสูงส่วนใหญ่ดินจะเป็นดินร่วนปนทราย ไม่สามารถกักเก็บน้ำไว้ได้ ตรงนี้อาจจะยากสักหน่อยต่อการอุดรูรั่วซึมของบ่อได้ แต่หากพยายามบดอัดก้นบ่อและขอบบ่อหลายๆ ครั้ง แล้วก็ใช้ธรรมชาติเข้าช่วยอุดรอยรั่วซึมของบ่อคือทำให้เกิดวัชพืช ตะไคร่น้ำ สาหร่ายทั่วบ่อได้ในปีต่อ ๆ ไปก็จะสามารถเก็บน้ำไว้ใช้ และเลี้ยงปลาได้
ประการสำคัญคือต้องให้บ่อที่ขุดไว้มีชีวิตชีวาในยามฝนมา ต้องใส่ปุ๋ยเร่งปลูกพืชคลุมดินที่ก้นบ่อ ขณะที่ฝนยังลงบ่อไม่มากนักวิธีนี้ก็จะช่วยอุดรอยซึมที่ก้นบ่อได้บ้าง
หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมถึงแนะนำให้ขุดบ่อลึกตั้ง 5 เมตร การที่ให้ขุดบ่อลึกนั้นก็เพื่อให้สามารถกักเก็บน้ำไว้ใช้ได้ตลอดทั้งปี โดยทฤษฎีแล้วน้ำจะระเหย ในหน้าร้อนที่พระอาทิตย์เจิดจ้า อัตราส่วน 1 เซนติเมตรต่อ 1 ลูกบาศก์เมตร นั้น ก็หมายความว่า ถ้าบ่อ 1 ไร่ ความลึกอยู่ที่ 2-3 เมตร จะกักเก็บน้ำยามหน้าร้อนไว้ได้ไม่เกิน 1-2 เดือน
แต่ถ้าเป็นบ่อลึก 5 เมตรต่อพื้นที่ 1 ไร่ จะสามารถกักเก็บน้ำไว้ได้นาน 4-5 เดือน ซึ่งระยะเดือนที่ 4-5 ก็ย่างเข้าฤดูฝนจะได้น้ำจากฟ้าในรอบใหม่ แล้วยิ่งเป็นบ่อกว้างมากๆ ในพื้นที่หลายๆ ไร่ ระดับความลึกที่ 5 เมตร หากกักเก็บน้ำไว้ได้ก็จะสามารถมีน้ำไว้ใช้ได้ตลอดทั้งปี
การที่มีน้ำในบ่อไว้ใช้ในการเกษตรได้ตลอดทั้งปีนั้น ก็เท่ากับว่าท่านประสบความสำเร็จในการทำเกษตรไปแล้วกว่าครึ่ง ที่เหลือจากนั้นอยู่ที่การวางแผนทำเกษตรของท่านเอง
น้ำในบ่อหากมีใช้ได้ตลอดปี รอบๆ บริเวณบ่อน้ำ ท่านก็สามารถวางแผนปลูกไม้ผลสร้างรายได้ในรอบปีได้ ในรอบเดือนวางแผนปลูกพืชผักและเลี้ยงสัตว์ บนบ่อปลาเลี้ยงไก่ และเลี้ยงเป็ดรอบบริเวณบ่อ เลี้ยงปลาเบญจพรรณในบ่อ เท่ากับว่าท่านสามารถสร้างรายได้ทั้งรายวัน รายสัปดาห์ รายเดือนและรายปีได้ เป็นการทำเกษตรแบบพอเพียงที่มีบ่อน้ำเป็นแกนหลักของความเจริญเติบโต และความอุดมสมบูรณ์รอบๆบริเวณบ่อ
ข้อจำกัดของการทำบ่อปลาในพื้นที่ที่มี “แหล่งน้ำชั่วคราว” นั้น
1. เกษตรกรต้องมีความอดทนที่จะรอความสำเร็จในวันข้างหน้า
2. การทำบ่อต้องประณีต ยึดหลักกระชอนคั้นกะทิไว้ให้มั่น
3. บ่อจะต้องมีขนาดใหญ่และลึกเพื่อกักเก็บน้ำไว้ได้ตลอดปี
4. อย่าละเลยการบดอัดบ่อขณะขุดบ่อเพื่อให้เกิดการรั่วซึมของน้ำน้อยที่สุด
5. ในปีแรกของการทำบ่อหากยังไม่สำเร็จ หลังจากฤดูฝนผ่านไป ให้ลอกเลนก้นบ่อขึ้นมายาขอบบ่อให้ได้มากที่สุด แล้วทิ้งไว้ให้แห้ง ให้เลนประสานรอยรั่วซึมของบ่อ จากนั้นก็รอจนกว่าฝนจะตกลงมาใหม่ พยายามยาขอบบ่อด้วยเลนก้นบ่อแล้วทิ้งสะสมไว้ในไม่ช้าบ่อก็จะสามารถกักเก็บน้ำไว้ใช้ได้
No comments