การเลี้ยงปลาในนาข้าว

บทความ > การเลี้ยงปลา

การเลี้ยงปลาในนาข้าว

การเลี้ยงปลาในนาขาว เป็นวิธีการที่ดีอย่างหนึ่งในการใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ำที่มีอยู่เพื่อผลิตอาหารโปรตีนเพิ่มขึ้น ตามปกติ นาข้าวจะมีระดับน้ำลึก 5-25 เซนติเมตร และดินพื้นท้องนาค่อนข้างอุดมสมบูรณ์ ทำให้มีแพลงก์ตอนพืช และ แพลงก์ตอนสัตว์ในปริมาณสูง ทรัพยากรดังกล่าวเป็นอาหาร อย่างดีสำหรับปลา

ข้าวเป็นพืชหลักในการทำนา ฉะนั้นการเลี้ยงปลาจึงต้อง ปรับให้เข้ากับการปลูกข้าว ก่อนอื่นควรจะวางท่อทางระบายน้ำไว้อย่างสมบูรณ์และจะต้องมีที่ส่วนลึก ให้ปลาได้หลบอาศัยเมื่อระดับน้ำต่ำ

การเลี้ยงปลาในนาข้าวจะกระทำได้เฉพาะในท้องที่ที่มีน้ำอุดมสมบูรณ์ มีการชลประทาน มีน้ำตลอดปีหรืออย่างน้อย 3-6 เดือน ซึ่งพอเพียงสำหรับการเจริญเติบโตของปลาพอที่จะใช้เป็นอาหารได้

การเตรียมแปลงนาสำหรับเลี้ยงปลา ควรขุดคูรอบแปลงนา มีความกว้าง 0.5-1.5 เมตร และ ลึก 0.25-.25 เมตร นำดินจากคูดังกล่าวขึ้นไปเสริมคันให้สูงและกว้างตามปริมาณของดินที่ขุดขึ้น ภายในแปลงนาควรซอยคูเล็กๆ ติดต่อกับคูรอบนอก เพื่อความสะดวกในการระบายน้ำ จับปลา และการวางท่อระบายน้ำเข้าและออก

ปลาที่นำมาเลี้ยงในนาข้าวจะต้องเป็นปลาที่เจริญเติบโตเร็ว สามารถอยู่ได้ในน้ำดินซึ่งมีอุณหภูมิสูง และทนทานต่อความขุ่นของน้ำ ชนิดปลาที่นิยมเลี้ยงในนาข้าว ได้แก่ ปลาไน ปลาหมอเทศ ปลาสลิด ปลานิล ปลาตะเพียน ปลาดุก ปลาหมอตาล

การเลี้ยงปลาในนาข้าวอาจดำเนินการได้ 2 ระยะด้วยกัน คือ

ระยะแรกเลี้ยงปลาควบคู่ไปกับการทำนา การปล่อยปลาลงเลี้ยงต้องให้ต้นข้าวตั้งตัวเสียก่อน 1-2 สัปดาห์ มิฉะนั้นปลาจะขุดคุ้ยหาอาหารทำให้ต้นข้าวหลุดลอยเสียหาย และ

ระยะที่ 2 เลี้ยงปลาหลังจากเก็บเกี่ยวข้าว ในระยะข้าวสุกพร้อมที่จะเก็บเกี่ยว ต้องลดระดับน้ำลง ปลาจะลงหลบอาศัยในส่วนลึก หลังจากเก็บเกี่ยวเรียบร้อยแล้ว ก็เตรียมแปลงนาสำหรับเลี้ยงปลาต่อ โดยเก็บตอซังข้าวในผืนนามากองไว้เป็นที่สำหรับเป็นปุ๋ย และ ระบายน้ำเข้าเพื่อเลี้ยงปลาต่อไป

ตารางแสดงอัตราการปล่อยในนาข้าว

ชนิดปลา	ขนาด(เซนติเมตร)	จำนวนตัวที่ปล่อยต่อไร่
ปลาหมอเทศ	1-3	1,000-1,200
ปลาไน	5-6	500-600
ปลานิล	4-5	500-1,200

การเลี้ยงปลาในนา เป็นการผลิตอาหารแป้งและอาหาร โปรตีนในที่เดียวกัน ทำให้เกิดผลดีทางเศรษฐกิจ ทำให้ชาวนามีรายได้เพิ่มขึ้น และมีอาหารโปรตีนบริโภคอีกด้วย ประโยชน์จากการเลี้ยงปลาในนาข้าวพอสรุปได้ คือ

1. เพิ่มผลผลิตข้าว

2. ทำให้ดินดี มีปุ๋ย ไถง่าย

3. ปลาช่วยกำจัดวัชพืชและแมลง

4. ช่วยให้อินทรีย์สารต่างๆ สลายตัว

5. ทำให้ชาวนามีรายได้เพิ่มขึ้น

ในปัจจุบันการเลี้ยงปลาในนามีอุปสรรคหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ยากำจัดแมลงศัตรูพืชและถูกศัตรูรบกวนหรือไม่ก็ถูกลักขโมย ประเทศไทยเราแม้จะมีที่ทำนาที่อยู่ในระบบชลประทานที่ดีถึง 31,000 ตารางกิโลเมตร แต่การเลี้ยงปลาในนาข้าวก็ยังไม่ค่อยนิยมเท่าที่ควร เพราะชาวนาพบปัญหาดังกล่าวขางต้น

No comments